Gryźliny

Gryźliny

Rozmiar czcionki:


Jezioro GryźlinyWieś sołecka położona w pólnocno-zachodniej części gminy, przy drodze z Nowego Dworu do Jamielnika, oddalona ok. 8 km na północny wschód od Nowego Miasta Lubawskiego, licząca 230 mieszkańców. Wzmiankowana po raz pierwszy w roku 1402 jako Greszelinge. Informacja z roku 1409 podaje, że Mikołaj z Gryźlin otrzymał 9 grzywien za konia użytego w wyprawie na Dobrzyń. W roku 1414 właścicielami wsi są Mikołaj i Sander. Na przełomie XV i XVI wieku Gryźliny stanowią własność rodziny Wilkanowskich. W roku 1501 przy podziale między braćmi Wilkanowskimi Gryźliny otrzymuje Mateusz. Od roku 1570 wieś przechodzi w ręce rodziny Działyńskich. W wieku XIX właścicielem jest Józef Chrzanowski, a w roku 1890 majątek przejmuje Pruska Komisja Kolonizacyjna i rozparcelowuje go.

GRYŹLINY - zespól podworski. Dwór zbudowany w połowie XIX wieku, przebudowany w latach 60-tych XX wieku, zatracił pierwotne cechy stylowe. Murowany z cegły, parterowy z piętrowym skrzydłem od północy, otynkowany. Fasada frontowa 6 osiowa z ryzalitem. W skrzydle północnym. na piętrze - 3 okna. Nad wejściem okrągłe okienko. Dachy dwuspadowe. Park o powierzchni ok. 11 ha z nielicznym drzewostanem.Kościół w Gryźlinach

GRYŹLINY - kościół p.w. św. Kazimierza, zbudowany w latach 1896-1897 na terenie zespołu podworskiego. Murowany z cegły, neogotycki, jednonawowy. nieotynkowany. Do roku 1945 był kościołem ewangelickim, obecnie rzymskokatolicki (filialny parafii w Radomnie). Od południa wieża z zegarem, z głównym wejściem w neogotyckim portalu schodkowym z profilowanej cegły. Po obu stronach wieży ozdobne szczyty z blendami i sterczynami. Nawa i niższe prezbiterium przykryte dachem dwuspadowym, krytym dachówką. Okna wysokie, neogotyckie, a w północnej ścianie prezbiterium ujęte jedną blendą. Od wschodu do prezbiterium przylega zakrystia z jednopolaciowym dachem krytym dachówką.

KapliczkaGRYŹLINY - cmentarz ewangelicki, przy szosie do Nowego Dworu. Powierzchnia ok. 0,5 ha. Podzielony na dwie części lipową aleją. Kilkadziesiąt zaniedbanych nagrobków. teren nie ogrodzony, zadrzewiony i zakrzaczony. Cmentarz założony w końcu XIX wieku, od roku 1944 nieczynny.


GRYŹLINY - kapliczka, przy szosie wiodącej w kierunku Bagna, w ogrodzie. Zbudowana w roku 1946. murowana z cegły na planie kwadratu, trójkondygnacyjna, otynkowana. Pośrodku frontowej ściany dolnej części znajduje się czerwone serce uformowane w tynku. W środkowej i górnej części we wnękach ceramiczne figury Matki Boskiej i Chrystusa. Daszek tworzą 4 trójkątne szczyty zwieńczone krzyżem, obok metalowy pręt po nieistniejącej już chorągiewce.pomnik gryzliny

GRYŹLINY - pomnik, przy drodze wiodącej w kierunku Jamielnika. Dwuelementowy obelisk osadzony na płaskiej podstawie z tablicą przedstawiającą 23 nazwiska i imiona mieszkańców Bagna, Chrośla, Nowego Dworu, Jamielnika i Gryźlin zamordowanych w październiku 1939 roku przez hitlerowskiego okupanta. Pomnik wybudowano z inicjatywy miejscowego Komitetu ZSL i odsłonięte w październiku 1956. W roku 2008 pomnik został odrestaurowany.

Budynek szkołyGRYŹLINY - szkoła, zbudowana w roku 1899 na terenie zespołu podworskiego. Murowana z cegły, nieotynkowana. parterowa, kamienna podmurówka tworzy zarys prostokąta. Fasada frontowa 7-osiowa z wejściem pośrodku po schodach, ujętym w neogotycki ostrołuk tworzący pseudoryzalit. Dach dwuspadowy kryty dachówką. Za szkolą budynek gospodarczy. murowany z cegły, parterowy, pochodzący z tego samego okresu co szkoła. Obecnie budynek wykupiony na cele turystyczne.

 

Bagno  Bratian  Chrośle  Gryźliny  Gwiździny  Jamielnik  Kaczek  Lekarty  Łąki Bratiańskie  Mszanowo  Nawra  Nowy Dwór Bratiański  Pacółtowo  Pustki  Radomno  Skarlin  Tylice