Gmina

Tylice

Tylice

Rozmiar czcionki:

Wieś sołecka położona ok. 4 km na wschód od Nowego Miasta Lubawskiego, zamieszkana obecnie przez 643 mieszkańców.Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1319. W tym roku istniał już w Tylicach kościół. Informacja z roku 1326 podaje, że Tylice są własnością biskupów chełmińskich będącą w posiadaniu wasala Mikołaja z Tylic. W roku 1488 biskup chełmiński Stefan z Nidzicy nadaje rodzinie Kostków z Tyliczek prawo patronatu nad kościołem. W roku 1885 Tylice zamieszkiwało 645 mieszkańców (w tym 633 katolików).

TYLICE - zespól podworski. Dwór zbudowany w roku 1829, murowany z cegły, parterowy ze strychem, podpiwniczony, od zachodu przylega parterowa przybudówka. Fasada frontowa 7-osiowa z wejściem w centralnym ryzalicie, przez werandę wspartą na filarach podtrzymujących kryty balkon. Obok budynki gospodarcze, wśród nich zbudowany w roku 1929, murowany z cegły. Piętrowy.

Kościół w TylicachTYLICE - kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła. Parafię w Tylicach erygowano już prawdopodobnie ok. 1300 roku. Pierwotny kościół musiał ulec zniszczeniu, gdyż w roku 1700 rozpoczęto budowę nowego, drewnianego kościoła. Konsekracji nowego kościoła dokonał 29.10.1709 roku biskup T. Potocki, o czym informuje drewniana tablica z inskrypcją w języku łacińskim, znajdująca się we wnętrzu kościoła. stanowiąca swoisty dokument konsekracji. Pożar, który wybuchł w nocy z 7 na 8 grudnia 1990 roku zniszczył kościół w znacznym stopniu. Dzięki inicjatywie miejscowego proboszcza i ofiarności społeczeństwa kościół bardzo szybko został odbudowany.

We wnętrzu na uwagę zasługuje ołtarz główny, barokowy z XVIII wieku, konsekrowany w 1709 roku z obrazem Przemienienia Pańskiego i ruchomym obrazem patrona kościoła św. Michała Archanioła. Kościół posiada 2 boczne ołtarze: po lewej stronie - ołtarz Matki Bożej z drewnianą XVIII-wieczną figurą i po prawej stronie - ołtarz Serca Jezusowego z gipsową figurą i obrazem św. Rodziny w nadstawie, pochodzącym z początku XX wieku.Przed wejściem głównym do kościoła krzyż misyjny postawiony w 1984 roku w miejscu starszego.

Na przykościelnym cmentarzu szereg pochodzących z przełomu XIX i XX wieku nagrobków m.in. ks. Walentego Jarzębskiego - zakonnika z klasztoru w Łąkach, zmarłego 27.08.1896 r.. Anastazji z Dębskich Graduszewskiej (ur. 15.04.1860 - zm. 26.02.1917), Józefa Graduszewskiego (urodz. 27.08.1853 r. - zmarł 11.10.1910 r.), Hypolita Żmijewskiego - reformata (ur. 16.02.1816 - zmarł 19.05.1896 r).

TYLICE - cmentarz parafialny przy drodze prowadzącej w kierunku Bratiana. Założony na początku XX wieku, rzymsko-katolicki. powierzchnia ok. 1 ha, ogrodzony drewnianym parkanem. Dwie alejki przecinające się pod kątem prostym dzielą cmentarz na cztery kwatery z drewnianym krzyżem pośrodku. Brama cmentarna murowana; cegły, obok dwie furty. Nad bramą napis: "Niech spoczywają w pokoju", powyżej metalowy krzyż.

Figura św. Michała ArchaniołaTYLICE - figura św. Michała Archanioła obok plebanii. Na trójelementowym cokole figura św. Michała Archanioła, z tarczą i mieczem w ręku, zabijającego smoka. W górnej części cokołu napis:
"Św. Michale czuwaj nad nami. Swojemu opiekunowi wdzięczni parafianie".
Dookoła ceglany murek w kształcie czworoboku z drewnianą furtką.

TYLICE - kapliczka przy szosie prowadzącej do Pacołtowa. Zbudowana w roku 1994. Murowana z cegły na planie kwadratu, wysokości 5 m, otynkowana. Na 2.5 m cokole przeszklona z trzech stron wnęka z ceramiczną figurą Chrystusa 0.8 m wysokości. Powyżej dwuspadowy daszek kryty dachówką, zwieńczony metalowym krzyżem. Na cokole marmurowa tablica z napisem:
"Jezu Chryste Ukrzyżowany zmiłuj się nad nami".
Poniżej tablicy umieszczono serce oplecione cierniem.

TYLICE - krzyż przydrożny w rozwidleniu dróg z cmentarza do lasu i osiedla przy gospodarstwie rolnym. Wzniesiony w roku 1984, drewniany, 7.5m wysokości, wstawiony w dwustopniową, betonową, kwadratową podstawę. Dokoła krzyża drewniane ogrodzenie. W otoczeniu wiele brzóz.

TYLICE - krzyż przydrożny przy drodze z Tylic do Nowego miasta Lubawskiego o wysokości 6 m. na betonowej podstawie.

TYLICE - krzyż przydrożny w rozwidleniu drogi z Jakubkowa do cmentarza i wschodniego krańca wsi. Między dwiema 100-letnimi lipami, drewniany. 5m wysokości. Krzyż wzniesiony staraniem p. Szczepańskiego w roku 1992, stoi w miejscu poprzedniego, zniszczonego podczas okupacji hitlerowskiej.

TYLICE - krzyż przydrożny przy drodze z Tylic do wsi Kuligi, na terenie posesji należącej do p. Oczkowskich. wysokość 6 m. na betonowej podstawie.

TYLICE - zabytkowe domy:

* Dom nr 17 - Zbudowany w roku 1909, murowany z cegły, parterowy ze strychem, otynkowany, fasada frontowa 5-osiowa z oknami ujętymi w ozdobne walki z tynku.
* Dom nr 20 - Zbudowany na początku XX wieku, murowany z cegły, parterowy ze strychem, nieotynkowany. fasada frontowa 5-osiowa z wejściem pośrodku. Nad wejściem facjatka z ozdobnym daszkiem. Obecnie mieści pocztę.
* Dom nr 21 - Zbudowany w roku 1900. murowany z cegły, parterowy ze strychem, otynkowany, fasada frontowa 3-osiowa z wejściem pośrodku.
* Dom nr 39 - Szkoła Podstawowa. Budynek zbudowany na przełomie XIX i XX wieku, murowany z cegły, piętrowy. Fasada frontowa 18-osiowa, w tym 4 otwory wejściowe.
* Dom nr 43 - Zbudowany na początku XX wieku, murowany z cegły, parterowy, otynkowany. Fasada frontowa 3-osiowa z wejściem pośrodku i facjatą na strychu. Dach dwuspadowy kryty białą dachówką.
* Dom nr 44 - Zbudowany w 1900 roku. murowany z cegły. parterowy, nieotynkowany. Fasada frontowa 7-osiowa z centralnym pseudoryzalitem. a w nim wejście, powyżej okrągłe okienko i sterczyny z cegieł. Dach dwuspadowy kryty płytkami. Budynek należy do parafii.
* Dom nr 49 - Zbudowany w l połowic XIX wieku. Murowany z cegły, parterowy, otynkowany. Fasada frontowa 6-osiowa.
* Dom nr 60 - Zbudowany na początku XX wieku, murowany z cegły, parterowy ze strychem, nieotynkowany. Fasada frontowa 4-osiowa

TYLICE - LEŚNICTWO, pomniki przyrody Na terenie leśnictwa Tylice znajduje się 5 pomników przyrody:
* skupienie 2 buków (w oddziale leśnym 30f) w wieku ok. 150 lat, o obwodzie 330 i 335 cm, wysokości 24 i 25 m;
* buk pospolity (w oddziale leśnym 31b) o obwodzie 320 cm i wysokości 25 m, w wieku ok. 150 lat:
* sosna pospolita (w oddziale leśnym 17b) o obwodzie 365 cm, wysokości 23 m i wieku 170 lat:
* skupienie 2 dębów (w oddziale leśnym 12t) o obwodzie 330 i 315 cm, wysokości 24 i 25 m i wieku ok. 160 lat, za okazy pomnikowe uznano je w roku 1988.
Piątym pomnikiem jest lipa. rosnąca przy leśniczówce, o obwodzie 640 cm i wieku ok. 500 lat. W roku 1994 lipa przewróciła się, pozostał jedynie pień o wysokości kilkunastu m.

TYLICE - TYLICZKI, cmentarz pobaptysterski między szosą a lasem, od zachodu przylega do głębokiego rowu. Obszar 40 x 30 m z trzema ocalałymi nagrobkami. Teren trudno dostępny, zakrzaczony. zadrzewiony. Cmentarz założony w końcu XIX wieku, po roku 1945 nie użytkowany.

Generał Adolf WaraksiewiczZ Tyliczkami (obecnie część wsi Tylice) związana jest postać gen. brygady Mikołaja Adolfa Waraksiewicza. który mieszkał tu od roku 1933.

Mikołaj Adolf Waraksiewicz ur. 10.02.1881 roku, oficer rosyjskiej kawalerii. W latach 1915 - 1917 - zastępca dowódcy ułanów Legionu Pułaskiego w Rosji, następnie pułku ułanów Dywizji Strzelców Polskich i Korpusu Polskiego na wschodzie. Po odzyskaniu niepodległości organizator i dowódca II Pułku Ułanów, następnie III Brygady Jazdy oraz XVII Brygady Kawalerii, a w latach 1929-31 dowódca IV Brygady Kawalerii. Awans na generała brygady otrzymał 01.01.1928 roku. W roku 1933 w stan spoczynku, osiedlił się w Tyliczkach zamieszkując w niewielkim majątku nad jeziorem.
Po kampanii wrześniowej w niewoli niemieckiej. Po zwolnieniu w rezerwie personalnej Naczelnego Wodza. W roku 1946 wraca do Polski. Żyje bardzo skromnie. W roku 1949 umiera mu żona i pochowana zostaje w grobowcu w parku, tuż nad brzegiem jeziora. Generał umiera 13.09.1960 roku i pochowany zostaje na cmentarzu parafialnym w Nowym Mieście Lubawskim. Zwłoki żony po śmierci Generała zostają ekshumowane i przeniesione do wspólnej mogiły na cmentarzu parafialnym w Nowym Mieście Lubawskim.

 

Bagno  Bratian  Chrośle  Gryźliny  Gwiździny  Jamielnik  Kaczek  Lekarty  Łąki Bratiańskie  Mszanowo  Nawra  Nowy Dwór Bratiański  Pacółtowo  Pustki  Radomno  Skarlin  Tylice

 

Share