W gminie Nowe Miasto Lubawskie znajdziemy pozostałości grodów. Rysują się one niekiedy bardzo wyraźnie w gminnym krajobrazie jako zespoły wałów ziemnych. Grodziska wczesnośredniowieczne zachowały się w Nowym Dworze Bratiańskim i w Radomnie. W okolicach Nowego Dworu znajdują się 2 grodziska. Jedno jest owalne, zbliżone do kształtu elipsy o wymiarach 70x50 metrów, zwane popularnie "Grodziskiem". Znajduje się na pagórku nad jeziorem i przylega do wielkiej łachy morenowej. Potężne wały dochodzą tu do około 20 m wysokości, kryjąc u szczytu niewielkie, nieckowate podwórze (tzw. majdan). Mimo swojej monumentalności, którą można było uzyskać jedynie dzięki ogromnemu wysiłkowi budowniczych, obiekt ten sprawia wrażenie, iż istniejący tu niegdyś gród użytkowany był krótkotrwale (a być może jeszcze nie ukończony) i z nieznanych bliżej przyczyn został opuszczony. Wskazywała by na to nikła warstwa kulturowa, ledwo odcinająca się od piaszczystego gruntu, zawierająca stosunkowo mało (jak na takie stanowisko) zabytków. Dokonany na grodzisku sondaż wykazał istnienie tu śladów spalenizny, co może świadczyć o spaleniu grodu. Drugie grodzisko w Nowym Dworze okoliczna ludność nazywa "Górą Pikową". Jest ono położone około 1 km na południe od centrum wsi, na wzniesieniu ograniczonym od wschodu brzegiem jeziora, które jest wschodnim zakończeniem rynny Jeziora Skarlińskiego. Ma kształt owalny o wymiarach 40x30 metrów, z wyższym wałem od strony wschodniej i wyraźną niecką wewnątrz. Całe wzniesienie zalesione jest lasem sosnowym. W gminie nowomiejskiej grodziska pochodzące z wczesnego średniowiecza znaleźć można też na wyspie koło Radomna oraz w pobliżu Tylic. Grodzisko w Radomnie zaliczane jest do najbardziej niedostępnych reliktów warowni wczesnośredniowiecznych, uważanych przez niektórych badaczy za typ najstarszy. Zalicza się je do tzw. grodzisk nizinnych (umiejscawianych na terenach mokrych - moczarach lub wyspach jezior). Grodzisko w Radomnie umiejscowione jest na wyspie Jeziora Radomno. Jego wały tworzą kształt zbliżony do pierścienia o rozmiarach 30x25 metrów z niewielką, płytką niecką. Same wały nie są zbyt wysokie. Jest to w tym przypadku zrozumiałe, bowiem podstawowym elementem obronnym jest tu woda będąca dla tego grodu przeszkodą naturalną. Kiedyś na grodziskach wznosiły się warownie. Z samych budowli (oczywiście drewnianych) nie pozostało ani śladu. Zachowały się jedynie usypane z ziemi wały lub też naturalne wzniesienia przystosowane do ówczesnych potrzeb fortyfikacyjnych. Czasu powstania i upadku grodzisk nie ustalono. Mogą to być grodziska pruskie lub słowiańskie, a nawet pochodzenia średniowieczno-krzyżackiego. Wczesnośredniowieczne grody to warowne osady, których elementami obronnymi były najczęściej drewniano-ziemne wały, fosy, a niekiedy i palisady. Stanowiły one siedziby władców opolnych i plemiennych (później feudalnych), punkty strażnicze i wojskowe, administracyjne, lub tzw. refugia czyli miejsca schronienia dla okolicznej ludności w razie niebezpieczeństwa. Dodatkowym często elementem obronnym dla grodu, było samo jego usytuowanie wśród bagien, rozlewisk wodnych, na wyspach lub półwyspach, na stromych zboczach wzgórz, a więc w warunkach z natury niedostępnych lub trudno dostępnych. W ten sposób naturalne warunki topograficzne zostały włączone w system fortyfikacyjny i miały duże znaczenie dla ewentualnej akcji obronnej.